Устодони муассисаҳои таҳсилоти олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ташаккули кадрҳои баландихтисос дар соҳаи «Муносибатҳои байналхалқӣ» нақши калидӣ доранд. Онҳо на танҳо ба донишҷӯён асосҳои сиёсати ҷаҳонӣ, дипломатия, ҳуқуқи байналмилалӣ ва забонҳои хориҷиро меомӯзонанд, балки дар шогирдон тафаккури таҳлилӣ, малакаи қабули қарорҳои мустақилона ва муносибати масъулиятнок ба нафъи кишварро парвариш медиҳанд.
Бинобар меҳнати фидокоронаи омӯзгорон, муассисаҳои олии кишвар ҳар сол мутахассисони баландихтисосеро омода месозанд, ки дар бахшҳои гуногуни ҷомеа хеле талабгор мебошанд – аз мақомоти ҳокимияти давлатӣ то ташкилотҳои байналмилалӣ. Масалан, хатмкунандагони факултет имрӯз дар Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, намояндагиҳои дипломатӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, васоити ахбори омма (ВАО) ва пажӯҳишгоҳҳои илмӣ-таҳқиқотӣ фаъолият доранд. Ин далели он аст, ки саҳми устодон дар омодасозии чунин кадрҳо бевосита дар комёбиҳои Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ инъикос меёбад.
Талабот ба тайёр намудани мутахассисон ва нақши устодон
Тайёр кардани кадрҳо аз рӯйи ихтисоси «Муносибатҳои байналхалқӣ» ба сатҳи таълим ва салоҳияти ҳайати омӯзгорон талаботи хеле баланд мегузорад. Барномаҳои таълимии ин ихтисос байнисоҳавӣ буда, фарогири омӯзиши таъриху назарияи муносибатҳои байналмилалӣ, сиёсати хориҷӣ, дипломатия, иқтисодиёти байналмилалӣ, ҳуқуқи байналмилалӣ ва ҳамчунин аз худ кардани чандин забони хориҷӣ мебошанд.
Масалан, дар факултети муносибатҳои байналхалқии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон (ДМТ) зиёда аз 600 донишҷӯ таҳсил мекунанд ва омодасозии онҳо дар чор самти тахассусӣ ба роҳ монда шудааст:
· Муносибатҳои байналхалқӣ;
· Сиёсати беруна ва дипломатия;
· Минтақашиносии хориҷӣ;
· Фаъолияти иттилоотӣ-таҳлилӣ дар муносибатҳои байналхалқӣ.
Донишҷӯёни факултет дар баробари фанҳои тахассусӣ забони англисиро ҳамчун забони асосӣ меомӯзанд, инчунин ба интихоби худ забони дуюми хориҷӣ – арабӣ, фаронсавӣ, олмонӣ ё чинӣ меомӯзанд. Татбиқи чунин барномаҳои гуногун танҳо бо иштироки устодони баландихтисос имконпазир аст, ки ба методикаҳои муосири таълим соҳиб буда, дониши худро пайваста такмил медиҳанд.
Устодони донишгоҳҳои Тоҷикистон усулҳои навоваронаро фаъолона ба раванди таълим ҷорӣ менамоянд. Имрӯз муассисаҳои таҳсилоти олӣ бо заминаи моддӣ-техникии муосир таъминанд: синфхонаҳои компютерӣ ва интернетӣ, толорҳои мултимедиявӣ ва захираҳои электронии таълимӣ. Ин имконият медиҳад, ки омӯзгорон аз технологияҳои интерактивӣ васеъ истифода бурда, «бозиҳои корӣ» баргузор намоянд, музокироти дипломатиро моделсозӣ кунанд ва ба ин васила раванди таълимро ба амалияи воқеии муносибатҳои байналхалқӣ ҳарчи бештар наздик намоянд. Бо мақсади тақвияти ҷанбаҳои амалии таҳсил устодон ба ҷараёни дарсӣ мутахассисони амалкунандаи соҳаи сиёсати хориҷиро ҷалб мекунанд. Факултет бо Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар ниҳодҳои давлатӣ ҳамкорӣ дорад. Кормандони ин ниҳодҳо барои хондани курсҳои вижа ба донишҷӯён даъват карда мешаванд. Чунин таҷриба сифати таҳсилотро боло бурда, пайванди назария ва амалияро боз ҳам зичтар мегардонад.
Сатҳи баланди касбияти ҳайати профессорону омӯзгорон гарави омодагии муваффақонаи мутахассисони соҳаи муносибатҳои байналхалқӣ мебошад. Бисёре аз устодон худ хатмкардаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон буда, дорои дараҷа ва унвонҳои илмӣ мебошанд ва ба таҳқиқоти илмӣ фаъолона машғуланд. Аз ҷумла, дар факултети муносибатҳои байналхалқии ДМТ 73%-и устодони штатӣ дорои дараҷаҳои илмӣ мебошанд.
35 нафар устодони ҳамин факултет ҳамзамон дар корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ иштирок менамоянд ва тавассути маҳфилҳои илмӣ ва марказҳои таҳлилӣ донишҷӯёнро низ ба он ҷалб мекунанд. Таҷдиди пайвастаи мазмуни лексияҳо дар асоси маълумоти нави илмӣ, ширкати устодон дар конференсияҳо ва фаъолияти публитсистии онҳо имкон медиҳад, ки сатҳи омодагии донишҷӯён ба талаботи замони муосир мутобиқат кунад. Илова бар ин, устодон робитаҳои байналмилалии низоми маорифро таҳким мебахшанд, аз ҷумла бо донишгоҳҳои хориҷӣ лоиҳаҳои муштарак ба роҳ монда мешаванд. Иқдомҳои мазкур ба мубодилаи таҷриба мусоидат карда, ҷорӣ гардидани таҷрибаҳои беҳтарини ҷаҳониро дар раванди таълим таъмин менамоянд.
Устоди донишгоҳ дар Тоҷикистон на танҳо интиқолдиҳандаи дониш, балки роҳнамо, навовар ва тарбиятгари дипломатҳои оянда ва коршиносони байналмилалӣ мебошад. Аз касбият, маърифат ва садоқати ӯ ба кори худ амалӣ гардидани стандартҳои давлатии таълим ва омода шудани мутахассисони рақобатпазири сатҳи байналмилалӣ вобаста аст. Бо такя ба дастгирии давлат ва риояи талаботи қонунгузорӣ, устодони донишгоҳҳо пайванди анъанаҳои беҳтарини маорифи миллиро таъмин намуда, ҳамзамон навовариҳои ҷавобгӯ ба талаботи замонро ҷорӣ мекунанд. Маҳз бо шарофати талошҳои онҳо насли нави мутахассисони соҳаи муносибатҳои байналхалқӣ бо эътимод ба ҳаёти касбӣ қадам мегузоранд ва дар рушди робитаҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва таҳкими нуфузи кишвар дар арсаи ҷаҳонӣ саҳм мегузоранд.
Дар арафаи иди касбӣ – Рӯзи омӯзгор – мо мехоҳем ба ҳамаи устодони муассисаҳои таҳсилоти олии Тоҷикистон миннатдории хоссаи худро изҳор намоем.
Устодони муҳтарам! Табрикоти самимиву гарми моро ба муносибати Рӯзи омӯзгорон қабул фармоед. Меҳнати ҳамарӯзаи шумо асоси пешрафти ҷомеаи мо ва кафолати тарбияи насли нави шаҳрвандони соҳибмаълумот ва ватандӯст мебошад. Барои хиради бузург, сабру таҳаммул ва донишҳои фаровоне, ки шумо бо саховати зиёд ба донишҷӯён интиқол медиҳед, ба шумо изҳори сипос менамоем. Ба шумо тансиҳатии бардавом, некӯаҳволӣ, ғайрати беандоза ва комёбиҳои нави касбӣ орзу дорем. Бигзор шогирдонатон бо комёбиҳои худ шуморо шод гардонанд ва ҳамаи умеду кӯшишҳоятонро комилан сафед намоянд. Иди касбӣ муборак, устодони азиз!
Фаррух Салимов,н.и.т., дотсент, мудири кафедраи дипломатия ва сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон
